gelem gelem (djelem djelem)...

çingene bayrağı


"öldüğüm zaman beni ayakta gömün

çünkü bütün ömrüm dizlerimin üstünde geçti"

"gyelem, gyelem", "jelem, jelem", "dzelem, dzelem", "dželem, dželem", "delem, delem", "djelem, djelem", "celem, celem"... ve daha bir çok benzeri türevi var bu "gelem, gelem" in... farklı çingene (roman) diyalektlerinde birbirine benzeyen ama farklı yazılan bir çok örneğine rastladım... aşağıdaki fotoğrafta bile, bir yanda dzelem yazarken, hemen yanında verilen sözlerde djelem yazılmış... en yaygın olarak kullanılan ise "gelem" olduğu için, ben de o şekilde yazıyorum...

çingeneler, çingene kültürü, müziği ve çingene katliamı hakkındaki aşağıdaki yazıları da okuyabilirsiniz 

çingeneler 

çingene müziği 

tüm dünyadaki çingene halklarının ortak marşı oluyor gelem, gelem... insanın içini titreten çok önemli bir çingene şarkısı... zarko jovanovic e ait... çingeneler arasında çok sevildiği için marş olarak kabul edilmiş 1971 nisanında...

dzelem

zarko jovanovichttp://www.unionromani.org/

1925 belgrad doğumlu zarko jovanovic tarafından bestelenen şarkı bugün artık tüm çingenelerin marşı olarak kabul edilmiştir...



parçanın en çok beğenilen yorumu ise esma redzepova (esma recepova) ya aittir... tüm dünya çingeneleri tarafından kabul edilen bir gerçek vardır ki; esma redzepova çingene müziğinin divasıdır, prensesidir... yaşayan en iyi çingene sesidir...

52 çocuk sahibidir esma redzepova... çocuklarından 47 tanesi evlatlıktır!... helal olsun, gerçek insanlık budur işte... çoğu kişiye "durumunuz müsait, neden bir yada bir kaç çocuğu sahiplenmiyorsunuz?" diye sorduğunuzda alacağınız cevap "aaa insanın kendi canı, kendi kanı gibi olmaz" gibi bir zırvalık olur...

annesi müslüman türk, babası sırp, dedesi ıraklı yahudi, ninesi ise katolik bir çingene... normalde kimseyi ilgilendirmemesi gereken bu "fişlemeyi" neden yaptım?... şundan; kültürel zenginlik ve renklilik çok yüksek... ve daha da önemlisi, tüm baskılara rağmen, bu zenginliğe ne pahasına olursa olsun sahip çıkmış bir aile... insanların bu tip renkli ve çok kültürlü geçmişleri beni her zaman ilgilendirmiştir çünkü bu zenginlik insanların ruhlarına işliyor ve sanatçının hem hayat görüş ve tarzını, hem de sanatını önemli ölçüde zenginleştiriyor... bunun tam türkçesini yazayım; "yok bu insanlarda o hıristiyan, bu müslüman, şu arap, bu alevi vs vs vs... sadece sevgi, denge ve uyum söz konusu...

yukarıdaki 2 paragraftan öğrenmemiz gereken çok şey var...

insan hakları, barış, sevgi, kardeşlik elçisidir... binlerce insani yardım konseri vermiştir... harika bir insandır... ve çingene marşını da mükemmel yorumlamaktadır...

gelem gelem
esma redzepova
gelem gelem in türkçesi şöyledir:
(umarım tam olarak doğrudur... videodaki oldukça farklı ama benim kaynağım güvenilir!)

göçtüm uzun yıllar boyunca
mutlu romanlar bile gördüm hayatımda
ey roman! nereden gelirsin çadırınla?
ne ararsın mutluluğa giden bu yolda?
ey romanım, kardeşim
büyük bir aileydik bir zamanlar
kara lejyon yok etti onları!
tüm romanlar, gelin birleşelim
bütün yollar bize açık, bütün yollar romanların
şimdi yükselmek, doğmak zamanı
şimdi harekete geçersek, bizim zamanımız
ey romanım, kardeşim

"mutlu romanlar bile gördüm hayatımda!" diyor!!!...



izlediniz mi?... nasıl bir sestir bu böyle... ve nasıl bu kadar etkileyicidir!... yanlış hatırlamıyorsam, 2008 yılında kardeş türkülerin bir konserine katılmış, 2-3 şarkı söylemişti... ben videolarını bulamadım, eğer bulursanız mutlaka izleyin derim...

birlikte müzik yaptığı stevo teodosievki ile evlenmiş ancak eşini kaybetmiştir... çok sevdiği eşini kaybetmiş olmasını ve dünyada yaşanan insanlık suçlarını içindeki derin üzüntünün sebebi olduğunu söylemektedir... bu hüzün söylediği şarkı hızlı ve neşeli bile olsa sesine ve tarzına yansıyor esma redzepovanın...

esma redzepova, çok geniş bir kitlenin "esma abla" sıdır... diva, mega, ultra, süper vs vs vs değil; "abla"... diva filan olabilmek pek kolay değildir ama abla ve baba olabilmek çok zordur...

esma abla, ailesi tarafından bir roman müzik organizasyonunda tanıtıldığında, en zor ritmlerin bile kolayca üstesinden geldiği görülmüş ve daha çocukken dikkat çekmiştir... lise öğrencisiyken üsküp radyosunun düzenlediği yarışmada 57 rakibini geride bırakarak, 9000 dinarlık ödülün sahibi olmuştur... bu birincilik kendisine yeni kapılar açmıştır... kısa sürede tüm balkanların göz bebeği olmuş, bu paylaşımın konusu olan "gelem, gelem" adlı şarkıyı yeniden derleyip, düzenleyerek tüm çingenelere hediye etmiştir...

çingene kültürü üzerine çevrilmiş olan romanya/fransa ortak yapımı gadjo dilo filminin son sahnesinde de "gelem gelem" esma redzepova tarafından söylenmiştir...

2004 yılında eurovision şarkı yarışmasında makedonyayı temsil eden esma redzepovanın 100 ün üzerinde single çalışması, 20 albümü ve 6 adet de filmi vardır... konser sayısının ise 8000 olduğunu belirten de var, 15 bin diyen de... 20 dilde şarkı söylemesi de cabası...

çingene müziğinin en bilinen karakteridir; müziği dinlersiniz neşelidir... ama çok da derin bir hüzün sezersiniz... şarkıysa, sözleri dinlerken birden hiç ummadığınız anda öyle bir söz geçer ki, çarpılırsınız... mesela gelem gelem in daha ikinci satırında çarpıyor adamı: "mutlu romanlar bile gördüm hayatımda" diyor, çingeneleri herdem neşeli, sorunsuz, gamsız, şen şakrak zannedenlere tokat gibi bir söz... derin bir üzüntü gizli aslında hem müzikte, hem seste, hem de sözlerde...

müzik fakirlerin tek lüksüdür... şarkı söylerken kötü düşüncelerden uzaklaşırsınız, ve dans ederken açlığı unutursunuz
"esma abla"

biraz da farklı ve güzel djelem djelem yorumları ekleyelim ve bitirelim...

Barcelona Gipsy Klezmer Orchestra - Djelem Djelem



Kocani Orkestar Djelem Djelem



Karandila Feat Maya Djelem, Djelem



Kruno Spisic - Djelem Djelem



INSPIRACIJA BAND- DJELEM DJELEM



Cubismo feat. Saban Bajramovic - Delem delem



Olivera Katarina - Djelem Djelem



Yorumlar

Popüler Yayınlar

Popüler Yayınlar