müzikte mantık

müzikte mantık olur mu? olmaz mı? olmalı mı?... var mı yok mu? hiç bilmiyorum ama tahminimce çok aşırı mantıklıdan, aşırı mantıksıza kadar müzik vardır... bende her zamanki gibi fikir var ama bilgi yok yine... bakmayın müzik hastası ve müzik bloğu sahibi olduğuma... zerre kadar anlamam müzikten... mantıktan da...

mantık, paradigma vs filan zırvalamıştım daha önce, okuyun isterseniz...

yukarıdaki yazıda iyice mantıksız şeyler yazmıştım, burası müzik bloğu olduğu için ille müziği de bulaştırmam gerekiyor ya! işte şimdi daha da saçma sapan şeyler yazacağım...

tabii aslında müziğin mantığı yada müzikte mantık aramak saçma, asıl olan müzisyenin mantıklı yada mantıksız olması ama sonuçta o durum müziğe öyle bir yansıyor ki, mesela ısmarlama müziği anında anlıyorsunuz... yada yarışma için hazırlanan müziği... mesela eurovision müziği... mantık müziği çünkü... bilinen en mantıklı müzikler örovizyon müzikleridir... o derece mantıklıdırlar ki, müzik başladığı anda anlarsınız... bence apayrı bir tür olmalı eurovision müziği...

bir de reklam müzikleri var... cıngıl mı diyorlar, jingle mı ne diyorlar... oradaki mantık da tam tersi!... nedense reklam müzikleri oldukça güzel oluyorlar... isim vermeyeyim, bakıyorsun, bir müzisyen reklam müzikleri yapmış, hepsi birbirinden güzel... aynı müzisyen albüm çıkarıyor, resmen berbat!... nasıl olabilir böyle bir şey?... olur... oluyor, çünkü mantık öyle emrediyor... ilginç...

reklam ve tanıtım müziklerinin güzel olmasının sebebi mantık!... çünkü firma vs sahibi, müzisyene geliyor, fena sayılmayacak bir para veriyor ve diyor ki "iyi müzik yap, akılda kalıcı olsun, melodik olsun, algı yaratsın, firmayı/ürünü/konuyu sevdirsin vs vs vs"... bu mantık işte... aynı müzisyen, albüm çıkaracak, artık nasıl bir yolu varsa? onu bilmiyorum, şirketle, prodüktörle yada her kimse işte, ona gidiyor... müzisyene diyorlar ki bu sefer "piyasada tutacak müzik yap"... bakın, bu da mantık işte... al başına derdi...

o salak mantık, insanı nerelere götürüyor...

mantığın müzikte en çok işlediği alan ise piyasa müziğidir... müzik endüstrisinin mantığına cuk oturacak müzikler yapmalısınız... o müziği yapanların da işleri çok zor... düşünsenize; çok çaba sarf edip, yapılabilecek en berbat müziği yapmak zorundasınız... hiç gülmeyin, gerçekten öyle... günlerce uğraşıyorsunuz diyelim piyasa sevsin diye elinizden geldiğince uyduruk bir müzik yapıyorsunuz ama patron "olmamış, piyasa dinlemez bunu" diyor!... yahu daha da berbatını yapmanız mümkün değil ama patron beğenmiyor:))...

piyasa müziğine laf ettiğimiz anda zaten dünyadaki müzik varlığının mantıken % 99.9'undan kurtulmuş oluyoruz... ortalık ağzına kadar mantıklı müzik kaynıyor... bu sebeple, benim ille de müzikte mantığı yazma zırvalığım kolaya girdi... resmen müzik denen şeyin neredeyse tamamı, üzerinde konuşulmaya değer şeyler değil... maalesef öyle...

"zerre kadar anlamam müzikten" dedim ya!... yukarıda demiştim... bu ne kadar mantıksız ve saçma sapan bir laf yahu farkında mısınız?... muhtemelen değilsiniz... müzikten anlamak nedir?... mesela "makine mühendisliğinden anlamak" denince ayakları ciddi biçimde yere basıyor... başlangıçtan şu ana kadar üst üste yığılmış bir sürü "bilgi" düşünüyorum mesela ben... sonuçta matematik ağırlıklı, fizik ağırlıklı ve diğer bir çok bilim dalı ile alakalı bir iş... bir makineyi en ekonomik, en ergonomik ve en verimli şekilde projelendirip, çalıştırma işi... hesap kitap sonucunda bir kaç şekilde o makine yapılabilir... biri daha ekonomiktir, diğeri daha ergonomik falan filan... sonuçta aklın ve mantığın yolu en fazla bir kaçtır...

peki müzik?... yanlış anlaşılmasın, müziği de ben ağır bir bilim dalı olarak kabul ediyorum kesinlikle... sonuçta ağır müzik teorisine sahip bir müzisyen olmak, iddia ediyorum ki, herhangi bir mühendis olmaktan kat kat zordur... olağanüstü zordur... orkestra şefi olmak, solist olmak yada iyi bir orkestranın yüz küsur parçasından biri olmak, besteci olmak, aranjör olmak vs vs vs... dünyanın en zor işidir... ve zaten benim bir türlü anlam veremediğim de tam olarak budur... yani ben müziğin bu kadar teorisinin olmasını anlayamıyorum... daha doğrusu, müziğin çok zor bir şey olmasını anlayamıyorum... yahu müzik teorisi denen şey, benim anlayabildiğim kadarıyla, atom fiziği teorisinden kat kat karışık ve zor... bu kadar zor olması saçma değil mi arkadaş bunun?... ben inşaat mühendisliğinde ağır bir teori beklerim ama mimarlıkta beklemem mesela...

yada ben cahilin tekiyim, o da olabilir... salak da olabilirim...

sanatın çok ağır teorilerinin, üsluplarının, yolunun yordamının olması neden gerekli?... çok eski zamanlarda muhteşem müzikler yapmış olan insanlar mesela; bugün okullarda okutulan müzik bilgisine hakim miydiler? yoksa bugün okullarda öğretilen müzik ilmi onların ortaya koydukları sanat üzerine mi inşa edildi?...

gördüğüm ve bildiğim kadarıyla müziğin de makine mühendisliğinden pek farkı kalmadı artık... müziğin içinde de artık çok fazla mühendis var... müziğin de mantığını oturtmuş birileri... müzik teorisi doğmuş!... ne demek arkadaş müzik teorisi!...

müzik teorisi; "bir eserin evrensel dile dönüştürülmesi" olduğu sürece hiç bir sorun yok... o kadar da mantıksız, cahil yada aptal değilim... "mevcut" bir müzik eserinin dünyanın her yerinde çalınabilmesini sağlayan müzik teorisi, günümüzde sanki amacının dışına çıktı iyice... eğitim olarak veriliyor... mevcut eseri icra etmeye yönelik bir eğitim... çok güzel, diyeceğim yok...

müziğin teorisi mutlaka bir şekilde müzisyeni mantığa davet ediyordur... müzisyen o mantığın açtığı yolda ilerliyordur... gerçekten hiç bilmiyorum ama mutlaka kuralları, olurları, olmazları vardır... konservatuvar hocası mesela öğrencinin kompozisyon ödevini hatalı bulup, basıyordur sıfırı!... o öğretmen bunu neye göre yapıyor olabilir?... hemen söyleyeyim: mantık:)... buradaki mantık aslında bilgi... müzik bilgisi... o müzik bilgisi nereden kaynak alıyor? başlangıçtan günümüze kadar yapılmış olan müziklerden!... işte bu paradigmadır... yüzlerce hatta binlerce yıl içinde bir müzik yolu oluşmuştur, ki bu patikadır ve o patikadan gidilmek zorundadır!... mıdır?...

özetle; sürekli öncekilere bir şeyler ilave etme, öncesini temel alma vb vb vb... ne derseniz deyin... bilim de böyledir... sadece bir kaç bilim insanı bu paradigmaların dışına çıkmayı denemiştir... mesela tesla, einstein, rudolf steiner yada hawking vb... sanatta da o paradigmaların dışına çıkanlar az değil... müzikte de az değil ama müzik diğer bir çok sanat dalından çok farklı artık... artık bir sektör... müzisyen mantıksız davranıp da farklı yollara kolay kolay sapamıyor... mantıksız müzisyene hayat çok zor artık... (buraya not düşeyim; bereket şu teknoloji de apayrı büyük bir sektör oldu ve mantıksız müzisyenler yavaş yavaş patron işkencesinden ve zevksiz piyasadan bağımsız bir şekilde, mantıksız dinleyiciye ulaşabiliyorlar)... (bir diğer düşeceğim not da şu: benim fikrim var ama bilgim yok, şuna sanatçılar karar vermeliler bence: sanat meslek olmalı mı?)... bu konularda da saçma sapan fikirlerimi yazacağım ilk fırsatta...

bir gün bir ineğin çiftliğine dönmesi için bakir bir ormanın içinden geçmesi gerekmiş... mantıklı düşünme yetisi olmayan bir hayvan olduğundan kıvrıla kıvrıla ilerleyen, önce yokuş yukarı sonra yokuş aşağı devam eden, zorlu bir rota izlemiş… ertesi gün bir koyun sürüsü gelmiş aynı yere... sürünün lideri patikanın zaten açılmış olduğunu görünce oraya dalmış hemen ve tüm sürü de onu izlemiş… ardından insanlar da bu patikayı kullanmaya başlamışlar... bir sağa bir sola dönerek, ağaç dalları ve çalılardan kaçınmak için eğilip bükülerek ve bir yandan da söylenip küfürler ederek bu patikadan gidip gelmişler... ama hiç kimse daha iyi bir alternatif yaratmak için bir şey yapmamış... böylesine yoğun kullanılması sonucunda patika zamanla küçük bir yola dönüşmüş... isteseler öte tarafa sadece yarım saatte geçebileceklerinden habersiz, insanlar ve ağır yük taşıyan zavallı hayvanlar, bir ineğin açtığı bu yolu takip ederek ormanın öte yanına üç saatte geçmeye mecbur kalmışlar...

patika

maalesef; bilimde, sanatta ve edebiyatta yukarıdaki gibi patikalar oluştu... bu patikalardan yürümeyenler, kendi yolunu bulanlar yok mu? var tabii... hikayede; bu yolu mantıksız bir şekilde geçen ilk inek, eli öpülesi inektir... bir akım doğmuştur sayesinde... peki, sonrasında hep o açılmış yolu izleyenler?... bu yazıda bütün anlatmak istediğim de budur aslında... sanatta, konumuz müzik; müzikte o patikalara bağımlılığı bana anlatmanız neredeyse mümkün değil... müziğin ille de bir yolu yordamı nasıl olabilir?... bir sanatçının, bir müzisyenin yada bir bestecinin izlemesi gereken bir yol olabilir mi?... müziğin gitmesi gereken bir yol nasıl olabilir? benim mantığım bu mantığı bir türlü algılayamıyor işte...

hayatınızda daha önce hiç dinlemediğiniz bir eseri dinlerken, bir anda o müzik kesilse, o müziğin devamını az çok tahmin edebiliyorsanız, o müziğin bir mantığı vardır işte... patikadan geçiyordur o... burada müziğin iyi, kötü, güzel, hoş, mükemmel yada berbat vs olup olmaması önemli değil...

mantıklı müzik örneği (bence) yada o zamanlar belki de mantıksızdı, bilmiyorum... shostakovich vals no 2 çok mantıklı çünkü reklam müziği aynı zamanda:)... reklamcılar felaket iyi yaparlar işlerini... en doğrusunu bulmuşlar... beynin çok kolay kabul edebildiği bir eser... üst üste 80 kere dinle, dinlenir... muhteşem ötesi bir eser... ama mantık ürünü... kötü demiyorum, mantık ürünü...



anlatabildim umarım... yada derdimi nasıl anlatırım diye düşünürken, aklıma şu örnek geldi... internette bile var, arayın bulun... "doğaçlama nasıl yapılır?" mesela... yada "cazda doğaçlama teknikleri!" vs vs vs... böyle saçma sapan bir şey olabilir mi?... doğaçlamanın teorisi, tekniği bilmem nesi varsa eğer, ona doğaçlama demek ne kadar doğrudur? ve o doğaçlama ne kadar doğaçlamadır?... düşünsenize; doğaçlama teknikleri dersi alan 10 öğrenci var diyelim 10 öğrenci olması bile mantık emri:))... vazgeçtim, 13 öğrenci var... 9 öğrenci üstün başarıyla geçiyor sınavı... 4 öğrenci ise başarılı olamayıp sınıfta kalıyor... işte o 9 öğrencinin yapacağı doğaçlama doğaçlama olamaz... sınıfta kalan 4 öğrencinin doğaçlaması makbuldür bence... ne kadar salağım ben yahu:))...

yukarıda çok mantıklı hareket eden bizim shostakovich efendi, ne olduysa olmuş, mantık dışı hareketler sergilemiş:)... o da aşağıda... progresif ve agresif takılmış burada:)... bu eser de muhteşem ve mantıksızlığı harika... öyle uç bir örnek de değil ve gayet mantık sınırları içinde aslında... bu eserin çok daha içten ve samimi olduğundan eminim... yaylı dörtlüsü için no:8 c minor op. 110...



cahilim, kabul ediyorum, fikir sahibiyim ama bilgim yok, onu da kabul ediyorum... sadece düşündüğümü yazıyorum... müziğin yaratıcılarına da hiç bir lafım yok, zaten olamaz ama şuna olabilir: bir müzisyenin belli teorilere, tekniklere, yola yordama, makama, moda ve en önemlisi amaca uymasını anlayamıyorum... yapılan müzik bir yerlere uyuyor olabilir, onu anlarım tabii... neyse...

cahilliğimi ortalığa dökmek de şimdi çok mantıksız gelmeye başladı birden:)... zorum ne ki benim:)... savunma mekanizmam çok geç çalıştı... işin bilenine denk geleceğim, boyumun ölçüsünü verecek kesin... en mantıklısı artık susmak... daha da mantıklısı hiç yazmamaktı ya neyse artık... oldu bir kere:)...

cahilce ve deli cesaretiyle yazılmış bu yazı ne kadar anlaşılır oldu? mantıklı mı mantıksız mı? doğru mu yoksa yanlış mı? bilmiyorum ama bildiğim tek bir şey var; mantıklı insanlar şu bilime, sanata ve edebiyata hiç bulaşmamalılar... sadece ev ve otomobil sahibi olmalılar, eser sahibi değil...