 |
pınar toprak (https://variety.com) |
captain marvel film müziğinin bestecisi pınar toprak'ın henüz 17 yaşındayken başlayan amerika yolculuğu, kendisini hollywood'a kadar taşıdı ve gençler için de oldukça ilham verici ve yol gösterici bir öncü oldu.. özellikle öncü diyorum çünkü gençlerin kimseyi dinlemeden, sadece kendi iç seslerine inanarak yol almaları gerektiğini düşünüyorum...
tabii uzunca bir süredir kendisi hakkında bir şeyler yazmayı düşünüyordum, kısmet bugüneymiş... 8 mart emekçi kadınlar gününe denk geldi... bu yılın 8 mart paylaşımı olsun artık... daha da önemlisi, kendisini zirveye taşıyan captain marvel'in gösterime giriş tarihi de 8 mart...
en başta şunu net biçimde ifade edeyim; en sinir olduğum konu, herhangi bir ismin yada ünvanın önüne "kadın" ifadesinin eklenmesi ve milliyetten bahsedilmesidir... polonyalı kadın orkestra şefi gibisinden... yada ilk kadın vali, bakan, pilot vs vs.. çok fazla itici... "tarihteki ünlü kadın kompozitörler" ifadesi var bir de!... erkek kompozitörler neden yok?... pınar toprak hakkında okuduğum tüm yerli yabancı kaynaklarda bu kadın vurgusu var maalesef... "bir marvel filminin müziğini yapmayı başaran ilk kadın oldu" ifadeleri her yerde kullanılmış... ne kadar saçma sapan bir yaklaşım...
bu kısmı ise ayrı yazmak zorunda hissettim... mesela captain marvel filmi hakkında yazılmış olan yazılarda, eleştirilerde yada bilgilendirmelerde; "bu filmin müziğini de pınar toprak yaptı" gibi bir ifade de görmedim... filmin künyesine bakarken de mi dikkat çekmiyor!! anlamadım... son yılların gişe başarısı gösteren bir filmi hakkında yazıyorsun ama müzikleri yapan kişi dikkatini çekmiyor hiç!... tabii buradaki sorun şu: film platformlarımızın, kritikçi uzmanlarımızın ve daha da önemlisi, sinemaseverlerin ilgi alanına girmiyor filmlerin müzikleri... en fazla "müzikleri de harika" gibi şeyler yazılıp, geçiliyor... yani "bu filmin müzikleri nasıldır? kim yapmış? iyi mi? yoksa alelade mi? vs vs gibi bir şey yok maalesef... ya arkadaş; herhangi bir filmin müziklerini çıkarıp da izleyin bakalım, o film neye dönüşüyor!... en gıcık olduğum konulardan bir diğeri de budur... müziği kıvamında olmayan hiç bir film asla sevilerek izlenemez... daha doğrusu mümkün değil izlenemez... sessiz sinema döneminde bile arkada bir müzik sürekli çalar...
çocukluğunda film müziklerine o kadar takıntılıymış ki, sevdiği filmlerin müziklerini kaydetmek için walkmanini televizyonun yanına koyup, filmin müziklerini kaydedermiş... işte tutku bu.. yani işin gerçeği, aslında bir çocuğun yeteneğini ve ilgisini keşfetmek çok da zor değil ama zorlanılıyor nedense... çocuğunuzu bir gün müzik mağazasına, bir gün tiyatroya, bir gün stadyuma filan götürün yada evde kendi kendine neler yapıyor? bilinçli gözle takip edin, yeterlidir ama bizim aileler nedense o kurs senin, bu kurs benim gezdiriyorlar minikleri... neyse, konu sadece bu değil...
çok laf etmişim, bir sanatçıyı en iyi ve en kısa yoldan anlatabilecek şey, sanatıdır... kemancı ve besteci lili haydn ile yaptığı 2017 yılı çalışmasını paylaşayım... pınar toprak bestesi echoes of battle...
babası tam bir sanat aşığıymış ve kızı pınar'ı sürekli sanata, müziğe, tiyatroya ve filmlere yönlendirmiş... yine babasının yönlendirmesiyle beş yaşında başlamış müziğe... keman ile başlamış ancak sevememiş ve gitara geçmiş... iyi bir caz gitaristi aslında... müzik her şeyi olmuş, hatta annesinin kırklı yaşlarda ud çalmaya başlamasına bile vesile olmuş... besteciliğe ve multi enstrümantalistliğe merakının uyanması ise konservatuvar yıllarına dayanıyor...
istanbul üniversitesi devlet konservatuvarı eğitimi sonrasında, 17 yaşındayken ve çok az ingilizce biliyor olmasına rağmen; üniversitede müzik eğitimi almak için chicago'ya gitmiş ve kısa bir süre sonra da boston'daki prestijli berklee college of music'e kabul edilmiş ama film müziği eğitimine başlamamış çok istemesine rağmen çünkü yakın çevresindeki çoğu kişi kendisini bu arzusundan uzaklaştırmış... film müziği gibi bir işle uğraşmanın, bir türk kızı için pek de uygun olmayacağını, bu işte başarılı kadınların bulunmadığını filan söylemişler kendisine... bana çok tuhaf geldi bu yaklaşım ama neden tuhaf geldi? onu da anlamadım çünkü bizim toplum her zaman böyle davranıyor ki zaten.. yani hiç de yabancı olmadığımız bir durum aslında ama çok tuhaf aslında... bizim insanımız çok ilginç bu konularda... mesela başka bir yolda ilerlemek isteseydi, mutlaka en azından bir kaç kişi film müziği konusuna yönlendirmeye çalışırdı::)).. çoğu zaman öylesine fikirler de verilir.. yani pek de dikkate almamak lazım öyle her söyleneni...
önce çevresini dinlemiş pınar toprak istemeyerek de olsa ve berklee'de piyano eğitimini sürdürmeye karar vermiş... mutlu olmamış tabii... yani ben şimdi burada laf etmek de istemiyorum kendisinin yakın çevresine:)).. onlar da doğal olarak kendisi için en iyisini önermeye çalışmışlardır tabii ama yine de çok hayati olmayan konularda, yaş 17 bile olsa, "sen en iyisini bilirsin, içinden geleni yap, en azından dene" gibi bir şeyler söylemek daha doğru diye düşünüyorum...
pınar toprak - captain marvel (23 parçalık çalma listesi)
tabii ki; iç sesini dinleyen pınar toprak, hayalini kurduğu konuya odaklanmak ve yola koyulmak için bekleyememiş ve ana sanat dalını film müziği olarak değiştirmiş... çok başarılı oldu bereket gönül verdiği işte... demek ki; çevreyi pek de dikkate almadan, kendi yoluna adım atmak gerektiği kadar, çok çalışıp, emek harcamak da gerekiyormuş... özellikle kadınsan!... evet, öyle maalesef... kadınsan ağzınla kuş tutman yada deveye hendek atlatman şart adından söz ettirebilmen için... "olmaz" denene, "al işte yaptım diyebilmektir en büyük başarı... erkeksen eğer, vasat işler yapsan da yüceltilirsin, ağzınla kuş tutmana gerek kalmaz... bu sebeple kadınlar genelde yaptıkları işlerde çok daha titiz ve başarılıdırlar...
erkekler bozulmasınlar ama öyle kesinlikle.. 8 mart paylaşımı bu.. erkek olarak ve kesinlikle emin olarak yazıyorum.. kadınlar ilk hatalarında göze batarlar çünkü gözler üstlerindedir sürekli... sebep de çok basit: hata yapmaları beklenir ve "bakın işte, beceremiyor" demek için fırsat kollanır...
california state northridge'de klasik beste yüksek lisans (master) programında çalışmaya başlayan pınar toprak; paramount'un müzik bölümünde staj yapmak üzere seçildiğinde ilk adımlarını atmaya başlamış ve ilk klasik düzenlemelerini star trek için yapmış ve skydance media'nın kurucusu david ellison'ın dikkatini çekmeyi başarmış... ellison kendisinden when all else fails adlı kısa filmin müziklerini yapmasını istemiş... film müziği denince akla ilk gelen isimlerden olan hans zimmer'in stüdyosunda çalışmaya başlamış ve bir video oyununun müziklerini yapmış... bir diğer efsane besteci olan danny elfman ile çalışarak da justice league filminin müziklerine katkı sağlamış...
yakaladığı büyük gişe başarısıyla adından söz ettiren captain marvel filminin müziklerini yapma serüveni ise çok önemli... tırnaklarıyla kazıyarak başarıya ulaşmanın hikayesi resmen... marvel stüdyo, erkek egemenliği ile biliniyormuş (şimdi anlaşıldı konu ama marvel de öyle bir şeyin söz konusu olmadığını açıklamış) ama varsa eğer, o egemenliği yıkan isim olmuş pınar toprak... önce 70 kişilik dev bir orkestra tutmuş kendisine... orkestrayı yönetirken video çekimleri yapmış... müzisyenlerin de captain marvel filmi için demo yapıldığından haberleri yokmuş... müzikleri demo 1 ve 2 olarak kaydedip, göndermiş... yaklaşık bir ay sonra, filmin bestecisi olarak kabul edildiği haberini almış ve beş ay çalışarak, bir buçuk saatlik kayıt yapmış... en büyük hayali hollywood filmlerine beste yapmak olan pınar toprak için amerikada yapılan bir haberde, pınar toprak’ın başarı yolculuğu ile captain marvel’in yolculuğu arasında büyük bir benzerlik olduğu yorumunu okudum sağı solu kurcalarken...
besteci olarak ilk büyük çıkışını 2006 yılında, video oyunu ninetynine nights'ın müziklerini bestelediğinde yapmış pınar toprak... sonrasında behind enemy lines adlı video oyunu için müzik yapmış... kırktan fazla uzun metrajlı film ve çeşitli video oyunu ve televizyon projelerinin yanı sıra 2022 yılına kadar skydance media'nın projelerinde çalışmış.. uluslararası film müziği eleştirmenleri birliği komedi ödülü, en iyi özgün müzik akademi ödülü ve en iyi belgesel müzik ödülü, önemli başarıları arasında...
2020 yılında emmy ödüllerinde aday gösterilen pınar toprak; kısa filmlerden uzun metrajlı filmlere, komedilerden dramalara kadar bir çok tv dizisine ve belgesellere imza atmış olan bir besteci, orkestra şefi ve yorumcudur.. christina aguilera'nın las vegas'taki 2019 xperience canlı gösterisi için müzik yazıp yapımcılığını üstlenen ve 2022 oscar töreninde billie eilish'in ölmek için zaman yok performansını yöneten pınar toprak; yüksek bütçeli dev filmlerin müziklerini besteleyen ilk kadın besteci olma ünvanını da elinde tutuyor... kendisinden aldığım son başarı haberi ise amazon prime’ın thursday night football programının jenerik müziğini yazmış olması... gelecekteki çalışmalarını ve başarılarını haber aldıkça yazmak üzere, şimdilik bitireyim, siz de aşağıdaki spotify kanalını incelemeye başlayın hemen...
Abi ben kompozisyon eğitimi almak istiyorum ama kompozisyona gelinceye kadar konservatuvara girmeme bile herkes karşı çıkıyor. Benim de babam olabilir diyor sadece. Pınar Toprak'ı kendime çok yakın hissettim. Müzik öğretmenim bile ne yapacaksın konservatuvarda diyor hemde. Benim derslerim çok iyi ve istediğim her yeri kazanabileceğim söylüyorlar ama ben piyano ve gitar çalıyorum ve çok hoşuma gidiyor. Pınar toprak adını ilk defa duydum ve okuyunca çok hoşua gitti, çok mutlu oldum. Besteci olabilirmiyim bilmiyorum ama hiç olmazsa müzisyen olmayı çok istiyorum. Sahnede olmak ve konser vermek çok hoşuma gidiyor be bir kere konsere de çıktım ama anormal derecede heyecan yaptım, hatta evdeki gibiçalamadım öok kötüydüm. Konservatuara kabul edilebileceğimi düşünüyorum ama kafam da çok karışık. Bir kaç dersten düşük not almayı bile düşündüm ama işte. İngilizcem de iyi oldukça ama Pınar Toprak gibi amerikaya, avrupaya gidemem, o nasıl gitmiş ki? Ben ne yapmalıyım? Sayısal okuyorum, müzik de sanki uzak biraz ama ben de kafamdan geçen her şeyi müziğe dökmek istiyorum. Sence başarılı olabilir miyim? Teşekkür ederim.
YanıtlaSilYazmayı unutmuşum. Captain Marvel'in müziklerini bir Türk kadın bestecinin yapmış olduğunu da bilmiyordum, çok sevindim ve heyecan duydum. Bence kadın olması çok önemli çünkü bir çok şey kadınlara uygun görülmüyor. Neredeyse hiç bir şey. Hep erkekler daha avantajlı. Gecenin bu saatinde okuyunca çok mutlu oldum ve uykum da kaçtı. Ben gerçekten pınar toprak gibi olmak istiyorum. Diğer besteci kadınları da okudum sayfandaki, çok mutlu oldum. Adını şimdi hatırlayamadım ama iki kadın besteci daha yazmışsın, onlar da yurt dışındalar. İşin gerçeği ben istersem, karşı çıkanlar üstelemezler ve kabul ederler ama sanki ben de biraz korkuyorum gibi. Kafam karışık uykum kaçacak kadar da kalbim pır pır yaptı okuyunca.
YanıtlaSil