va pensiero

yahudi esirler korosu - nabucco

2010 yılında başlamışım bu yazıyı yazmaya, kalmış gitmiş yarım yamalak bir şekilde... nabucco boru hattı projesi vardı ya bir zamanlar?... işte o kafkas doğal gazını türkiye üzerinden avrupaya taşıması planlanan boru hattı projesi sonra rafa kalkmıştı nedense... ben de herhalde proje rafa kalkınca, paylaşımı da rafa kaldırmışım:)... rusyaya karşı israil, abd ve ab ülkelerince planlanan bir alternatif idi o boru hattı ama herhalde rüzgarın esiş yönü aniden değişmişti ve kalmıştı öyle... biz de çok sevinmiştik, bizi uygun gördüler diye:)... boru bizden geçecek ya:)... neyse ki geçmedi...

2009 yılıymış, şimdi gittim inceledim o proje laflarının dolaştığı zamanı... yıllardır en bilinen, en beğenilen, en ünlülerden bir giuseppe verdi operası olan nabucconun kel alaka bir boru hattı projesine isim olarak seçilmesi bana o zamanlar o kadar tuhaf ve anlamsız gelmişti ki!... düşünsenize, hayran kaldığınız bir eser var ortada, sözlerini anlamadığınız ama güzel, etkileyici falan filan işte... kalkıyorlar o operanın adını boru hattı gibi pis bir projeye veriyorlar!...

tabii cahile bazı şeyler tuhaf, bazı şeyler de gayet olağan gelir... işte o zamanlar "yahu neden bir boru hattına opera adı verilir ki" deyip, biraz incelemişim... sonra da yarım kalmış... şimdi tamamladım ve tabii sayfa konseptine uygun olarak mecburen operatik bir paylaşıma döndü...

benim gibi ortalama bir dinleyici için nabucco, tamamen va, pensiero dur... yani onu dinleyince nabucco dinlemiş sayar kendini benim gibiler:)...

ne muhteşem bir koro şarkısıdır o!... bilmezdim ben bu şarkının bir verdi operasından olduğunu çünkü ilkokul yaşlarında demis roussos dan dinlemiştim ilk defa ve o günden beri de ara ara dinlemeden duramam...aslında bir opera eserinden olduğunu anlamam için zaman geçmesi gerekmişti... sonraları italyan şarkıcı al bano (yanında rominası da olan ve felicitayı söyleyen adam) da söylemişti -ki bence berbat idi- tabii bu bizim türkiyede trt den görebildiğimiz kadarı idi o zamanlar... demis roussos versiyonu iyidir tabii...



vatan hasreti çekenler söylüyorlar... topraklarından sürülmüş yahudi esirler diyorlar ki:

düşüncelerine hitap ediyorlar eserde... git altın kanatlarla... git yamaçlara, kon tepelere... toprağımızın havası orada ılık ve yumuşak kokar... ürdün kıyılarını selamla... sionne nun yıkık kulelerini... ah vatanım, öyle güzel ve yitik... ah anılar, öyle güzel ve öldürücü... akıllı adamların altın arpı, neden sallanıyorsun öyle sessizce söğütlerden?... gönlümüzdeki ateşi yeniden yakıyorsun... geçen zamanı anlat bize, solimanın kaderlerine benzeyen... hüzünlü bir şey çal bize ya da tanrıdan esinlen... acılarımıza katlanma gücü vermek için...

esir yahudiler fıratın kıyısında ve büyük bir ateşin etrafında toplanıp, söylüyorlar... va pensiero, anavatanlarına olan özlemlerini dile getiren bir parça ve eserin üçüncü perdesinin ikinci sahnesinde yahudi esirler korosu yani en bilinen adı ile hebrew slaves chorus tarafından söyleniyor... parça aslında va, pensiero ama ingilizce hebrew slaves olarak tanınmış durumda daha çok...



giuseppe verdinin ilk operası olan 4 perdelik nabucconun asıl adı nabucodonosor dur... belki bu hali ile çıkarmak biraz zor ve daha çok dinozoru çağrıştırıyor ama operanın konusu kısaca okunduğu anda insan "aaaaa!" diyor... bazen bölük pörçük de olsa bir şeyler bilmek yararlı olabiliyor çünkü gün geliyor birleşiveriyorlar... babil denince akla ne gelir? tabii ünlü babil kralı 2. nabukadnezar gelir yani nabucodonosor... verdinin nabucco operası denince olmuyor!... operanın adı aslında nabukadnezar!... babilin babil olduğu zamanlarda şu pek bi bildiğimiz ama var mı yok mu tartışılan babilin asma bahçelerini yaptıran adam oluyor bu nabucco...

mö 586 yılında, nabucco, kudüse girmiş, bu kutsal kenti tamamen yakıp yıkmış ve binlerce yahudiyi esir alıp, babile getirmiştir... bu olay "babil sürgünü" yada "babil esareti" olarak bilinir ve bu hikaye eski ahitte geçmektedir... eski ahit kitaplarından yeremya kitabında, benyamin kabilesinden bir rahibin oğlu olan yeremya bir çok kehanette bulunmuştur ve bu kehanetlerinde nabukadnezarın kudüsü istila edip israil oğullarını süreceğini ve sonrasında da tanrı tarafından israiloğullarının korunacağı ve vaadedilen topraklarda yaşayacaklarını bildirmiştir...

2. nabukadnezarın, israil kavmini kudüsten sürgün etmesini anlatan bu opera iki sebeple önem taşımaktadır... birincisi; mezopotamya yani diğer adı ile orta doğuda yaşananların taraflar değişse de pek de değişimiyor olması... ikincisi ise,bu şarkının italyan milliyetçileri tarafından marşlaştırılmış olmasıdır... hatta italya milli marşı olması dahi gündeme gelmiştir bir zamanlar... o derece önem taşımıştır çünkü işgal atında olan yurtlarında yani kendi topraklarında esir durumuna düşmüşler, hatta sürgün edilmişlerdi... nabucco da tam bu duygulara tercüman olmuştur... giuseppe verdi, avusturyanın italyayı işgal ettiği dönemde bestelemiştir nabuccoyu ve yahudi esirlerin koro halinde seslendirdiği bu şarkı, o dönemde esarete başkaldırının sembolü olmuştur...



boru hattı projesinin başlamadan bitmesi pek de önemli değil... boru hattı gibi bir şeye nabucco adı verilmesi çok önemli... o dönemlerde üzerinde uzun uzun tartışılmıştı ve şimdi tabii akla bile gelmiyor ama nabucconun ne zaman ne şekilde gündeme geleceği tartışılır...

yukarıda şarkının sözlerini yazdım ya italik olarak, orada bakın sionne un yıkık kulelerini selamla diyor... sionne, ibranicede sığınak yada güvenli yer anlamında kullanılan bir kelimedir... aynı zamanda kudüsün bir bölümüne verilen addır... aynı zamanda kudüs şehrinde bir tepe üzerinde kurulu şehirdir... aynı zamanda yahudilere güyya vaadedilen topraklarmış!... çok fazla aynı zamanda oldu ama tabii ki siyonizm, adını buradan almaktadır:)... ve aynı zaman matrix filminde de vardır:)... filmleri kimler çeviriyor meraktayım... aslında bütün kutsal kitaplarda, kuran da dahil olmak üzere, israiloğulları sürekli uyarılıyor!... peygamber olduğu düşünülen yeremya da uyarmış! ama konu verdiye hatta bizim boru hattına kadar gelmiş!... ama dinlememişler ve kudüsten sürülmüşler... galiba yahudiler işlerine geldiği gibi anlamışlar her şeyi... allah herkese vaadettiği gibi onlara da cenneti vaadetmiş doğru düzgün olmaları karşılığında ama onlar cenneti kendilerine vaadedilen topraklar olarak lanse ediyorlar!...

nabucco operasını italyanca ve hiç anlamadan dinlemekte yarar var anlayacağınız...